-

SZLAKI TURYSTYCZE I DYDAKTYCZNE
		* REKREACJA i WYPOCZYNEK
		* SPIS < STRONA GŁÓWNA < NOWOŚCI
			|: ROZLEWISKA BIAŁEJ PRZEMSZY |: UROCZYSKO ZIELONA
	-

		PO ROZLEWISKACH BIAŁEJ PRZEMSZY
		PO ROZLEWISKACH BIAŁEJ PRZEMSZY ŚCIEŻKI PRZYRODNICZO - KRAJOBRAZOWE Szlak przyrodniczy - czerwony i żółty. Niniejszy szlak przyrodniczy przebiega przez zróżnicowane morfologicznie tereny pomiędzy miejscowościami Rudy i Błędów. Uczestnicy wycieczki powinni być wyposażeni w mapę terenu, kompas, strój terenowy, wodoszczelne obuwie i środki przeciw ukąszeniom owadów. Do obserwacji terenowych niezbędne są: lornetka, lupa i "klucze: do oznaczania roślin i zwierząt. Liczebność jednej grupy nie powinna przekraczać 10 osób. Teren ten w większości należy do dorzecza Białej Przemszy. Budowa geologiczna gleby, stosunki wodne i presja człowieka charakteryzują się tu znacznym zróżnicowaniem. Powoduje to, że na tym obszarze obok terenów odkształconych obserwuje się zaskakujące bogactwo układów ekologicznych. Obok ubogicz muraw na piaskach, torfowisk, kserotermicznych muraw nawapiennych, całej gamy wilgotnych łąk, ogromnych trzcinowisk i turzycowisk, mamy tu także do czynienia z lasami: żyznymi łęgami i buczynami, ciepłolubnymi buczynami storczykowymi, grądami, dąbrowami, a nawet borami wydmowymi z niskopiennymi sosnami. Część funkcjonujących tu ekosystemów, ze względu na swoją unikalność oraz walory krajobrazowe prezentuje wartości pozwalające na objęcie ich ochroną. Zapraszamy do wędrówki przez te środowiska wytyczoną i oznakowaną ścieżką. W poznaniu ich bogactwa pomocne będą umieszczone w punktach widokowych tablice informacyjne z mapami oraz ilustracjami przedstawiającymi charakterystyczne gatunki roślin i zwierząt. Prosimy o zachowanie ciszy oraz uszanowanie innych zasad obowiązujących na obszarach chronionej przyrody. Przystanek 1. Most na rzece Białej. Rozciągająca się panorama obejmuje rozlewiska rzeki Białej. Malowniczo prezentują się kępy turzycy prosowatej oraz łany bobrka trójlistkowego i tataraku. Żyje tutaj duża populacja zielonej żaby wodnej. Z ptaków można zaobserwować krzyżówkę, czajkę, pliszkę siwą i znacznie rzadsze: samotnika, piskliwca, sieweczkę rzeczną i dziwonię. Wiosennymi wieczorami słychać słowika szarego. Pojawia się też tutaj nutria, gryzoń obcy w naszej faunie, lecz od kilku lat zadomowiony na rzece Białej. Prawdopodobnie uciekinier z "niewoli". Przystanek 2. Lipy Dobieckie. Widoczna kapliczka pochodzi z XIX wieku i jest pozostałością po majątku Dobieckich, Stąd też wzięły swoją nazwę pomnikowe lipy. Lipy te stanowią centralny organizm grupując wokół siebie wiele gatunków owadów, gryzoni, nietoperzy i ptaków. Z tych ostatnich możemy zaobserwować między innymi zamieszkujące dziuple dzięcioły i szpaki, a spośród owadów, zwłaszcza w porze kwitnienia lip - roje brzęczących pszczół i szerszenie. Na pobliskich łąkach spotkać można drapieżniki: pustułkę i myszołowa polujące na drobne ssaki. Przystanek 3. Łąki Porośnięte licznymi gatunkami traw łąkowych, stanowią miejsce występowania dużej ilości róznego rodzaju owadów i drobnych ssaków. Z jednej strony ograniczone są ścianą lasu, a z drugiej linią brzegową Białej Przemszy, porośniętą licznymi trzcinowiskami i łągami. Od strony lasu ustawione są ambony, z których korzystają myśliwi podczas polowań. Przystanek 4. Grobla Od południowego stoku doliny Przemszy, w odległości 1 km. od Lip Dobieckich odchodzi stara, zarośnięta grobla, oddzielająca rzekę od dawnego, już nie istniejącego stawu. Występują tu bardzo zróżnicowane siedliska, od suchego boru chrobotkowego na wysokich piaszczystych wydmach, przez nadrzeczne wilgotne łęgi, do rozległych połaci trzcinowisk. Rosną tu charakterystyczne dla zespołów wodnych rośliny takie jak: trzcina, kosaciec żółty, wierzba purpurowa, chmiel i psianka słodkogórz. Trzcinowisko to miejsce występowania bogatego zespołu ptaków: trzciniaka, trzcinniczka, rokitniczki, potrzosa, kszyka, wodnika i głotniaka stawowego. W oczkach wodnych dawnego stawu tokują żaby: moczarowa i trawna oraz ropuchy szare. Tu wreszcie kryją się na dzienny odpoczynek łosie, największe zwierzęta w dolinie Przemszy Białej. Przystanek 5. Przecinka Linia wysokiego napięcia jest elementem obcym w naturalnym krajobrazie, ale dzięki prowadzonym tu przecinkom powstały swoiste ciągi ekologiczne pochodzenia antropologicznego. Wnikają nimi rosliny odkrytych ugorów, takie jak: macierzanka piaskowa, rozchodniki, szczodrzeńce i dziurawce, a w ślad za nimi niektóe zwierzęta jak na przykład: trznadel, cierniówka i makolągwa. Z brzegu skarpy doskonale jest widoczna dolina Przemszy i trzcinowiska opuszczonego stawu. Do zespołu już wymienionych ptaków trzcinowisk należy dodać gatunki związane z terenami otwartymi jak: potrzeszcz, dzwoniec, kulczyk, gąsiorek, pliszka żółta i pokląskwa oraz z borami sosnowymi jak: lerka, czubatka, sosnówka, pierwiosnek, mysikrólik, dzięcioł duży i sójka. Przystanek 6. Przełom Położony o odległości 300 metrów na wschód od "Przecinki" to miejsce, w którym Biała Przemsza płynie w poprzek doliny, aż do południowej skarpy. Bór sosnowy z wysoczyzny przechodzi bezpośrednio w łęgowe szparery olch. Zyje tu bardzo dużo gatunków ptaków typowo leśnych, jak i związanych z otwartymi szuwarami i trzcinowiskami. Olchy i wierzby są odpowiednimi drzewami dla dzięciołów, któe w miękkim drewnie bez trudu wykuwają dziuple. Dlatego występują tu dziuplaki: dzięcioł duży, zielonosiwy, dzięciołek, muchówka szara, bogatka, modraszka. Zyją tu także ptaki zarośli wierzbowych, jak: remiz, strumieniówka, dziwonia i słowik szary. Przystanek w "Przełomie" jest przede wszystkim miejscem obserwacji bobrów, a raczej śladów ich żerowania na ściętych osikach. Tu także często buchtują dziki i wędrują łosie. Przystanek 7. Skarpa Znajduje się po północnej stronie "Przełomu Białej Przemszy". Otaczający polankę stary bór sosnowy schodzi do łęgu. Do najciekawszych roślin zielnych należy tutaj pomocnik baldaszkowaty i kruszczyk szerokolistny, a także porastające piaszczyste wychodnie chrobotki, wydmuchrzyca piaskowa i żarnowiec. W koronach drzew obserwuje się sporo ptaków leśnych takich jak: grzywacz, pokrzewka czarnołbista, pokrzewka ogrodowa, rudzik, pierwiosnek, krętogłów, czarnogłówka i śpiewak. W kępach olch rosną nasze rodzime pnącza: chmiel i psianka słodkogórz. W icj gęstwinie znajdują schronienie wilga, remiz, raniuszek i strzyżyk, W pobliskich szuwarach sterczą kopce - chatki piżmaków. Przystanek 8. Starorzecza Na północnym brzegu doliny, pod linią wysokiego napięcia, znajduje się doskonały punkt widokowy na dolinę Przemszy. Tu również kończy się grobla. Na pierwszym planie widoczne są starorzecza i młaki turzycowe, w których występuje sporo interesujących roślin między innymi: oczeret jeziorny, czermień błotna, strzałka wodna, babka wodna i grzybień biały. Jest to miejsce tarła szczupaków oraz toków żaby trawnej i ropuchy szarej. Z tego miejsca można obserwować zespoły ptaków podobne, jak w położonej po drugiej stronie doliny "Przecince", są to między innymi: potrzeszcz, dzwoniec, kulczyk, gąsiorek, pliszka żółta, pokląskwa, trznadel, makolągwa, cierniówka, sójka, mysikrólik, czubatka, pierwiosnek, sosnówka i inne. Tekst opracowano na podstawie tabliczek informacyjnych ustawionych na trasie ściezki przyrodniczo - krajobrazowej.
		-
		UROCZYSKO "ZIELONA"
		UŻYTEK EKOLOGICZNY - UROCZYSKO ZIELONA ŚCIEŻKA DYDAKTYCZNA Uroczysko to część lasu (rzadziej pola lub łąki) o orientacyjnym znaczeniu, bez ściśle oznaczonych granic; jest to miejsce związane zwykle ze szczególnym wydarzeniem historycznym, legendą, kurhanem czy w którym występują charakterystyczne cechy przyrodnicze. Teren zwykle ciekawie ukształtowany geograficznie, niejednokrotnie tworzy niewielki obszar rezerwatu przyrody. Uroczyska są pozostałością pierwotnego, samorzutnego "podziału administracyjnego" puszczy, stąd mają nazwy ludowe, które niejednokrotnie przetrwały do dzisiejszych czasów, np. Hłubokie, Królowy Most, Miedźwiedka, Sowine Błoto, Zamczysko (uroczyska Puszczy Białowieskiej). Nadawanie nazw miejscom w puszczy pełniło podobną funkcję, jaką ma nazywanie ulic, dzielnic w miastach - dla wygody i orientacji. Zapoczątkowane zostało wtedy, kiedy pierwotna, ogromna puszcza zaczęła być użytkowana przez ludzi, a nazywanie miejsc ułatwiało wspólną pracę czy dzielenie obszaru między rody, plemiona. Kolejnym etapem tworzenia się nazw była instytucja wchodów, czyli prawa do korzystania z puszczy, będącej własnością królewską. Aby dokładnie określić zakres terytorialny, trzeba było go nazwać. Król oznaczał te miejsca puszczańskie, które były przynależne tylko jemu. Tak powstały ostępy, które obok uroczysk stanowiły drugą z najdawniejszych grup administracyjnych utrwalonych przez akta kancelarii królewskiej. Obecnie uroczysko potocznie jest rozumiane jako miejsce odludne, tajemnicze, a nawet niebezpieczne czy mogące rzucać na ludzi "uroki". Źródło: Otton Hedemann, Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku), Instytut Badawczy Lasów Państwowych, Seria A, Nr 41, Warszawa 1939, reprint Uroczysko ZIELONA znajduje się w południowo-wschodniej części parku. Jest to ścieżka dydaktyczna ukazująca bogactwo występującej w tym miejscu flory i fauny. Uczestnicy wycieczki powinni być wyposażeni w strój terenowy, wodoszczelne obuwie i środki przeciw ukąszeniom owadów. Do obserwacji terenowych niezbędne są: lornetka, lupa i "klucze": do oznaczania roślin i zwierząt. Liczebność jednej grupy nie powinna przekraczać 10 osób. Przystanek 1: GRĄD ŚWIEŻY Przystanek ma na celu zaznajomienie z typowym lasem grądowym. Ten typ grądu występuje na żyznych, średnio wilgotnych glebach. W drzewostanie oprócz grabu () występują lipy drobnolistne () i dęby szypułkowe (). W runie dominuję gatunki kwitnące wiosną przed rozwinięciem liści przez drzewa (kwiecień), jak na przykład zawilec gajowy (). Poza tym licznie występuje szczyr trwały (). Lasy tego typu są ulubionym miejscem gnieźdżenia się różnych ptaków, np. kosa (). Przystanek 2: GRĄD NISKI Ten typ grądu stanowi zbiorowisko przejściowe miedzy typowymi grądami a łęgami. Odznacza się wyższą wilgotnością gleb niż w poprzednim przypadku. Charakterystyczny jest udział gatunków typowych dla łegów - w grzewostanie jesionów () i wiązów (), a w warstwie krzewów czeremchy zwyczajnej (). W runie w tym przypadku dominuje obficie kwitnący w maju czosnej niedźwiedzi (). Przystanek 3: ŁĘG Łęgi są lasami związanymi z dolinami dużych rzek w strefie objętej wpływem zalewów rzek. Las, przez któy prowadzi ścieżka dydaktyczna jest przykładem łęgu olszowo-jesionowego (), przejściowego między grądami a olsami. Warto zwrócić uwagę na stojącą w zagłębieniach wodę. Oprócz jesionów i wiązów występują tu liczne olchy czarne (). W runie masowo występuje kwitnący wczesną wiosną (kwiecień) ziarnoplen wiosenny (). Oprócz tego gatunki charakterystyczne dla olsów jak karbieniec pospolity () i typowy dla zbiorowisk szuwarowych kosaciec żółty (). Przystanek 4: STAW Występują w nim rośliny o liściach pływających, jak grążele (). Oprócz tego rośliny zanurzone, takie jak rogatek () i wywłócznik (). Jedną z ciekawszych rosnących tu roślin jest osoka aloesowata (). Przez większość roku rośnie zanurzona w wodzie, wypływa jedynie na czas kwitnienia. Staw jest poza tym miejscem rozmnażania się płazów. W wysokich brzegach kopią nory piżmaki (), często mozna spotkać też kaczki krzyżówki (). Kanały wodne Tekst opracowano na podstawie tabliczek informacyjnych ustawionych na trasie ściezki przyrodniczo - krajobrazowej.

aktualizacja: środa, 06 maj 2009.

Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie wyłącznie za zezwoleniem autora.